Laaste kans om duur Onteiening te stop

Vrystaat Landbou (VL) doen 'n beroep op alle Suid-Afrikaners om hul voorlegging te doen oor die Parlement se Onteieningswetsontwerp wat hierdie Sondag, 28 Februarie 2021 ten einde loop. Dit is die einde van die skriftelike indieningsproses oor 'n beleid wat, as dit so gepromulgeer word, lank sal duur. blywende negatiewe uitwerking op alle Suid-Afrikaners in die toekoms. VL verwerp die inbring in ons wetgewing enige beginsel waarvolgens geen vergoeding vir iemand se eiendom betaal kan word nie. Ons glo dat veilige eiendomsreg die basis is om beleggings te lok en herbelegging in eie eiendom moontlik te maak om dit te ontwikkel, op te bou en vir toekomstige geslagte te beskerm.

Benewens die makro-ekonomiese koste van die onsekerheid wat onteiening sonder vergoeding (EWK) ingelui het net deurdat die ANC dit in hul manifes opgeneem het, die direkte koste om 'n prys vir grond te beding en 'n regverdige en billike waarde te hê wat deur die howe bepaal word as dit volg in die prosedures soos uiteengesit in die wetsontwerp, kan wel meer wees as die markwaarde van die gespesifiseerde grond! Dit kos dus meer as om grond op die ope mark te koop en bespoedig beslis nie die proses van grondhervorming nie.

Die Instituut vir Rasseverhoudinge (IRR) het gewaarsku dat “Om 'n hofuitdaging te loods, nie altyd prakties moontlik sal wees nie. As gevolg van hoe die proses gestruktureer is, sal eiendomseienaars moontlik die onteiening moet betwis nadat hulle reeds die eiendom verloor het en indirekte skade gely het soos die moontlike verlies aan inkomste.”

“Vir VL is 'n ernstige bekommernis wie dra die koste van sulke hofaksies? As dit die boer is en hy verloor sy plaas, en hy verloor ook al die kapitaal wat vir sy/haar plaas geveg word, is daar geen manier dat hy in 'n soortgelyke posisie as voor onteiening kan wees nie. Dit is 'n wêreldwyd aanvaarde beginsel wanneer onteien word,” het Francois Wilken, president van VL, gesê.

Vir 'n bankrot staat word die deur egter oopgemaak dat die Onteieningswetsontwerp poog om die Grondwet van Suid-Afrika te wysig ten opsigte van die vergoeding betaalbaar aan die eienaar van die eiendom of die houer van ongeregistreerde regte, deurdat vergoeding in sekere omstandighede nie betaalbaar wees, dws EWC. Die Wetsontwerp, in teenstelling met die huidige Onteieningswet, plaas nie 'n verpligting op 'n onteieningsowerheid om vergoeding aan die eienaar of houer te betaal nie. Hierdie ongebreidelde en ontoerekeningsvatbare mag vir enige regerende party sou uiters gevaarlik wees om toe te laat aan 'n onteieningsowerheid.

Enigiemand wat die Wysigingswetsontwerp op Onteiening in sy huidige vorm wil opponeer, kan hul insette op Vrystaat Landbou se webwerf aanteken by https://vrystaatlandbou.co.za/stop-expropriation/. Hierdie insette sal steeds na die parlement gestuur word om by te voeg tot die 85 000 plus burgers wat reeds die standpunt van Vrystaat Landbou ondersteun het, en sal deel vorm van ons betoog teen EWC tydens mondelinge voorlegging in die Parlement later vanjaar en tydens die provinsiale openbare verhore .