Grondbesit: Bevraagteken die regering se opregtheid

Die regering se grondbeleid, as instrument om individuele grondbesit in Suid-Afrika te verhoog, kan nie ernstig opgeneem word nie. Dit is die mening van Vrystaat Landbou ná die onlangse publikasie oor die Onteieningswetsontwerp. Volgens VL se president, Francois Wilken, bedreig die nuwe Onteieningswetsontwerp alle Suid-Afrikaners se regte om eiendom te besit.

Spesifiek, die eiendomsreg van arm en gemarginaliseerde gemeenskappe sal ondermyn word.

Dit is belangrik om te verstaan dat die gestelde oogmerke van die nuwe Onteieningswetsontwerp is om die staat toe te laat om enige eiendom sonder vergoeding te teiken en te onteien. Met ander woorde, deur hierdie wetgewing poog die regering nie om eiendomsreg uit te brei nie, hy poog om dit te beperk. Die geskiedenis het ons gewys dat wanneer regerings eiendomsreg inbreuk maak, dit die armes en gemarginaliseerdes is wat die uiteindelike prys betaal.

Die regering het nie die Onteieningswetsontwerp in sy huidige formaat nodig om die basis van private grondbesit in Suid-Afrika uit te brei nie. As breë grondeienaarskap 'n prioriteit vir die regering is, moet dit 'n proses begin om die eienaarskap van die 5300 plase in staatsbesit oor te dra aan die individuele PDI (voorheen benadeelde individu) begunstigdes.

Dit is problematies dat wettige PDI's en opkomende boere as blote “huurboere” gehou word op grond in staatsbesit wat hulle regmatig behoort te besit. Die Wetsontwerp op Onteiening sal nie hierdie gevalle aanspreek nie – dit sal bloot die regte van die regmatige grondeienaars en die lewensbestaan van plaaswerkers en landelike gemeenskappe in die algemeen vernietig.

VL is besig om 'n volledige verslag voor te berei om te dien as die organisasie se reaksie op regerings se oproep om kommentaar op die Onteieningswetsontwerp. VL is steeds hewig gekant teen sekere klousules in die Onteieningswetsontwerp. Die spesifieke prinsipiële twispunte is dat die wetsontwerp:

1. Maak dit moontlik om eiendom sonder vergoeding te onteien,
2. Sluit enige eiendom in (nie net grond nie) en
3. Laat toe dat 'n te vae en breë definisie van "openbare belang" as rede vir onteiening gebruik word.

Geleentheid vir skriftelike openbare insette oor die Onteieningswetsontwerp sluit op 10 Februarie 2021. VL doen 'n beroep op alle betrokke burgers om hul stemme teen die Wetsontwerp te laat hoor. Om die hulp te verleen, het FSA 'n portaal op sy webwerf verskaf waar die publiek die kritieke dele van die wetgewing kan teenstaan (https://vrystaatlandbou.co.za/stop-expropriation/).

Vrystaat Landbou glo dat eiendomsreg na alle Suid-Afrikaners uitgebrei moet word. Die Onteieningswetsontwerp sal hierdie reg wat sentraal tot werkskepping en ekonomiese groei is, beperk indien nie vernietig nie.