Beurtkrag: Verlies aan selfoonseine lei tot meer misdaad in landelike gebiede

Minister Bheki Cele het onlangs in sy reaksie op parlementêre vrae bevestig dat sy departement nie 'n studie gedoen het oor die impak van beurtkrag op misdaad nie. Vrystaat Landbou (VL) het reeds in Februarie 'n opname onder sy lede gedoen waaruit hierdie verslag spruit.

Opsomming: Hoër vlakke van beurtkrag lei tot meer misdaad en verliese in boerderygemeenskappe. Die groeiende gebrek aan mobiele ontvangs en seine (weens beurtkrag) bemoeilik kommunikasie vir boere. Dit maak ook nooddienste ontoereikend.

Inleiding
Vrystaat Landbou (VL) ontvang toenemend klagtes van boeregemeenskappe oor die nie-beskikbaarheid van selfoonsein-/netwerkdekking in hul gebiede. Boere kla dat hulle geen uitweg het nie, dat hulle nie eers die kliëntedienssentrums van mobiele diensverskaffers kan kontak om hul foutrapportering te doen nie. Daar word ook berig dat daar met beurtkrag en beperkte/nie-beskikbaarheid van selfoonnetwerke 'n toename in misdaad is wat boere op hul plase negatief raak en dus 'n groot veiligheidsrisiko vir hulle inhou. Die opname deur die Vrystaatse Landbou Landelike Veiligheidskomitee is dus deur verskeie boerderygemeenskappe in die Vrystaat aangevra.

Beurtkrag en misdaad
VL se Landelike Veiligheidskomitee het 'n onlangse opname in 38 Vrystaatse boerderygemeenskappe gedoen oor die impak van beurtkrag op hul bedrywighede.
57.5% van die respondente het aangedui dat hulle 40 en meer ure se beurtkrag per week ervaar. Dit verteenwoordig tussen 1 en 1½ werksdae / produksiedae per week wat vermors word. Dit is 'n verlies van 14% tot 20% in produktiwiteit elke week. Die opname toon ook dat boere tydens beurtkrag onder meer misdaad ly. Dit is:
• 40.55% van misdade hou verband met produkdiefstal (diesel, sade, kunsmis tel)
• 24.9%-infrastruktuurdiefstal insluitend koperkabel, sonpanele en gegalvaniseerde plaatdiefstal
• 18.43% veediefstal
• 15.7% diefstal van implemente en voertuie.

64.4% van boere het aangedui dat hulle tussen 1 en 4 misdaadvoorvalle in die afgelope 3 maande ervaar het toe beurtkrag plaasgevind het, terwyl 21% aangedui het dat hulle tussen 5 -19 misdaadvoorvalle gehad het. Dit beteken dat moontlik tussen 323 en 768 misdaadvoorvalle gedurende 'n tydperk van 90 dae op 2% van plase in die Vrystaat plaasgevind het.

Mobiele krag en mobiele netwerke
Daar is gemiddeld 5 familielede wat op plase woon. 92.5% van die persone gebruik Vodacomor MTN se diens. In 89.4% gevalle was boere, hul gesinne en werkers beperk tot geen kommunikasie tydens beurtkrag nie. 93.12% van respondente het aangedui dat hul selfone probleme ondervind met óf Vodacom óf MTN buite beurtkragskedules. Veral die plaasgemeenskappe van Bultfontein, Clocolan, Dewetsdorp, Heilbron, Hoopstad, Jacobsdal, Kestell, Koppies,
Marquard, Odendaalsrus, Petersburg, Rosendal, Tweeling, Verkeerdevlei, Welkom se boerderygemeenskappe het aangedui dat die hele boerderygemeenskap toenemend negatief geraak word deur swak selfoonseine/-netwerke . Respondente het dit toegeskryf aan die impak van beurtkrag op die selfoonnetwerke.
Die opname deur Vrystaat Landbou het ook getoon dat 58% van plaaswerkers, hul gesinne en boere nie nooddienste in die laaste 3 maande kon kry nie weens swak selfoonnetwerkseine weens beurtkrag.

Bevinding
Boere ervaar meer voorvalle van misdaad tydens beurtkrag. Beurtkrag het ook 'n negatiewe Impak op die landbou se kommunikasienetwerke, veral op kritieke tye wanneer die SAPD en of Nooddienste ontbied moet word. Dit verhoog die risiko van plaasaanvalle vir boere, hul gesinne en plaaswerkers.

Aksiestappe word vereis

1. Selfoondiensverskaffers moet met dringende ingrypings vorendag kom, of inbring
kortings vir boerderygemeenskappe, subsidies vir die oprigting van Wi-Fi-torings en groen energie
ten einde kommunikasie in landelike gebiede te verseker, asook 'n alternatief daar te stel
verslagsentrum (WhatsApp) nommer vir foutrapportering, wat op sy beurt beter kan aanspreek
die impak en omvang van misdade.

2. Groter noodsaaklikheid vir georganiseerde gemeenskappe en plaaswagte wat per radio kommunikeer
(en ander) netwerke.

3. Die Staat moet na vore tree om alternatiewe kommunikasienetwerke via radio te vestig,
satelliet- en ander verbindings.