ANC bly vasberade oor onteiening van grond sonder vergoeding

President Ramaphosa het dit duidelik gestel as deel van die verklaring van 8 Januarie ter viering van die ANC se 111de verjaardag dat “Die ANC bly vasberade in sy verbintenis tot billike toegang tot grond om apartheidsbestemming om te keer … Die aanvaarding van die Onteieningswetsontwerp hierdie jaar sal … onteiening van grond sonder vergoeding moontlik maak waar toepaslik – dit is waarmee ons sal voortgaan aangesien daar steeds grondhonger in SA is!”

Vrystaat Landbou (VL) het saam met die burgerlike samelewing die 18de Grondwetwysigingswetsontwerp suksesvol teengestaan wat gepoog het om Artikel 25 van die Grondwet te wysig “om dit wat implisiet is uitdruklik te maak” en situasies duidelik te lys waarin dit vir onteiening sonder vergoeding toelaatbaar sou wees. Sedert die begin van 2018 na die 54ste ANC-konferensie-resolusie het die volle parlementêre proses sy verloop geneem en VL het aktief ten volle deelgeneem op alle moontlike maniere om ons teenkanting teen die Grondwetlike Wysigingswetsontwerp te verklaar. Op 07 Desember 2021 het die Nasionale Vergadering die Tweede Lesing van die Wetsontwerp verwerp nadat hulle nie 'n 75%+ stem ten gunste van die Wetsontwerp ontvang het nie, en daarom het die 18^ste Grondwetwysigingswetsontwerp het verval.

Die Onteieningswetsontwerp, wat uitvoering gee aan Artikel 25 van die Grondwet, is egter nie gefinaliseer nie. Op 28 September 2022 is die Wetsontwerp deur die Nasionale Vergadering goedgekeur en aan die Nasionale Raad van Provinsies (NRVP) oorgedra vir instemming. Die wetsontwerp moet dus nog deur die NRVP aanvaar word. Die verklaring van 8 Januarie deur die ANC het die party se standpunt oor #OSV duidelik gestel en gee 'n aanduiding van hoe dit gebruik sal word vir populisme in die aanloop tot die 2024 nasionale verkiesing.

VL sal die vordering van die Onteieningswetsontwerp noukeurig monitor terwyl dit deur die NRVP-proses gaan nadat die Parlement weer vroeg in 2023 geopen het en as daar weer 'n geleentheid hom voordoen, om die openbare deelnameproses wat tans gesluit is, ten volle te betrek. Die VL-veldtog teen die Onteieningswetsontwerp in sy huidige vorm is steeds beskikbaar op ons webwerf https://vrystaatlandbou.co.za/stop-expropriation/ en van die 5-punt plan wat daar geplaas is, het ons al 5 punte behaal. VL bly gekant teen die Onteieningswetsontwerp in sy huidige vorm, aangesien dit steeds 'n verwagting bied vir onteiening in die baie breë openbare belang vir grondhervorming teen geen vergoeding, wat die grondslag van verskanste eiendomsreg afbreek. Vrystaat Landbou glo in markgebaseerde vergoeding wat regverdig en billik is vir grond wat vir die spesifieke openbare belang onteien word. As die wetsontwerp aanvaar word, staan VL gereed om die eerste saak aan te pak indien regverdige en billike vergoeding nie aan die grondeienaar betaal word nie.